XUẤT HUYẾT NÃO – MÀNG NÃO Ở TRẺ LỚN

XUẤT HUYẾT NÃO – MÀNG NÃO Ở TRẺ LỚN

 

1.      NGUYÊN NHÂN:

-        Dị dạng mạch máu, 80% do vỡ túi phồng ĐM, động - tĩnh mạch.

-        Chấn thương sọ não.

-        U thần kinh đệm di căn, u mạch, đám rối mạch mạc.

-        Bệnh về máu: XH giảm tiểu cầu, bệnh ưa chảy máu, bạch cầu cấp.

-        Nhiễm khuẩn: viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, viêm màng não, não.

-        Lupus ban đỏ, viêm nút quanh động mạch.

-        Xơ gan, suy thận.

-        Ngộ độc rượu, Amphetamin.

2.      CHẨN ĐOÁN XHN - MN Ở TRẺ LỚN :

2.1.   Lâm sàng:

a)      Cơ năng:

-        Khởi đầu đột ngột, trẻ đau đầu dữ dội, tiến triển vào bán mê hoặc mê ngay.

-        Có trẻ tự nhiên ngã rồi đi vào hôn mê ngay do chảy máu ồ ạt não thất hoặc ổ máu tụ nội sọ lớn.

-        Triệu chứng: trẻ đau đầu dữ dội, đau không chịu nổi; nôn; co giật toàn thân, lơ mơ ngủ gà.

-        Rối loạn TK thực vật: sốt, tăng nhịp thở, ứ đọng đờm rãi, lạnh đầu chi.

b)      Thực thể tuỳ vào vị trí xuất huyết :

-        Vỡ túi phồng ĐM - đoạn tận của ĐM cảnh trong: liệt đơn thuần dây III và đau đầu.

-        Vỡ túi phồng ĐM não giữa, xuất huyết bán cầu vùng đồi thị: liệt nửa người, phản xạ Babinski (+).

-        XH vùng tiểu não: chóng mặt dữ dội, rối loạn thăng bằng, nhức đầu vùng sau gáy, nôn, gáy cứng.

-        XH dưới nhện: cổ cứng, xuất huyết quanh võng mạc.

2.2.   Cận lâm sàng:

-        Chọc dịch não tuỷ có máu không đông hoặc màu nâu do để lâu.

-        Chụp CT Scanner hoặc MRI thấy:

+        Máu trong khoang dưới nhện àchẩn đoán xác định.

+        Có thể thấy được vị trí của túi phồng.

+        Dấu hiệu gián tiếp của túi phồng, máu ở thung lũng Sylvius (túi phồng ĐM não giữa), máu ở khe liên bán cầu (túi phồng ở ĐM thông trước).

-        Chụp động mạch não:

+        Cho biết vị trí, độ lớn, hình dạng, liên quan mạch máu túi phồng đơn lẻ hay nhiều túi.

+        Tuy nhiên, có thể bình thường ( dị dạng quá nhỏ, túi phồng tắc do cục máu, không thấy được do co thắt mạch).

-        Các xét nghiệm khác:

+        CTM, máu chảy, máu đông.

+        Tỷ lệ Prothombin.

+        Điện giải đồ, Ure và Creatinin.

3.      Chẩn đoán xác định:

-       Dựa trên lâm sàng biểu hiện đột quị, hội chứng màng não, não và chọc dò dịch não tuỷ.

-       Cần chẩn đoán nguyên nhân bằng chụp CT Scanner hoặc MRI và chụp động mạch não để xác định vị trí túi phồng.

4.      ĐIỀU TRỊ: Nguyên nhân phần lớn do dị dạng mạch máu vỡ túi phình

4.1.   Điều trị đặc hiệu - điều trị nguyên nhân:

-        Can thiệp trực tiếp dị dạng và loại bỏ bằng kẹp thắt cổ túi phình dưới kính hiển vi.

-        Đối với túi phồng động - tĩnh mạch, các dị dạng ở mặt ngoài vỏ não có thể cắt bỏ hoàn toàn. Các dị dạng ở sâu bên trong dùng phương pháp gây bít mạch nuôi. Thắt động mạch ít hiệu quả.

4.2.   Điều trị không đặc hiệu:

-        Nghỉ tuyệt đối trên giường.

-        Điều trị suy hô hấp, tránh bít tắc đường thở.

-        Giảm đau đầu bằng Paracetamol 40 - 60 mg/kg/ngày chia 4 lần cách nhau 6h.

-        Chống phù não:

+        Dexamethason 0,4 mg/kg.

+        Dung dịch Manitol 20% 1 - 2 g/kg.

-        Chống co giật: Seduxen 0,2-0,5 mg/kg (hạn chế sử dụng do có thể ức chế trung tâm hô hấp).

-        Thăng bằng dịch và điện giải…