CƠ SỞ KHOA HỌC SỬ DỤNG ORESOL
1. Thành phần 1 gói ORS: 20g glucose.
3,5g natri clorua.
1,5g kali clorua.
2,5 g natri bicarbonat.
- Ruột non đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều hoà thăng bằng nước và điện giải giữa huyết tương và lòng ruột.
- Quá trình trao đổi nước qua liên bào ruột được điều hoà chủ yếu bởi sự chênh lệch áp lực thẩm thấu gây nên bởi sự vận chuyển các chất hoà tan, trong đó Na+ đóng vai trò quan trọng.
- Na+ được vận chuyển từ lòng ruột vào TB theo 3 cơ chế chính:
+ Trao đổi với 1 ion H+.
+ Gắn với Clorid.
+ Gắn với Glucose hoặc peptid trên các vật tải.
- Vì vậy, khi Glucose vào làm tăng sự hấp thu Na từ lòng ruột vào máu gấp 3 lần. Cơ chế hấp thu từng cặp của Na và Glucose là nguyên lí cơ bản của việc sử dụng glucose trong dung dịch ORS.
- Na+được vận chuyển từ lòng ruột vào TB, sau đó từ TB được vận chuyển vào máu qua bơm Na+ K+ ATPase
- Na+vào được khoảng gian bào à tăng ALTT khu vực này à chênh lệch ALTT giữa máu và lòng ruột à kéo nước từ lòng ruột vào khoảng gian bào vào máu à quá trình hấp thu muối nước được tiến hành.
3. Khi có tiêu chảy xuất tiết (Điển hình cho cơ chế này là VK tả 01, ETEC...)
- Sau khi qua dạ dày, VK cư trú ở phần dưới hồi tràng và bài tiết độc tố ruột CT (cholera toxin): đơn vị B của độc tố gắn vào bộ phận tiếp nhận đặc hiệu của tế bào giải phóng ra đơn vị A của độc tố.
- Đơn vị A này đi vào TB ruột hoạt hoá Adenylcyclase à ATP thành AMP vòng.
- AMP vòng tăng gây ra:
+ Ức chế hoặc ngăn cản sự hấp thu Na+ theo cơ chế gắn với Cl ở ruột (nhưng không ức chế đối với cơ chế hấp thu Na+gắn với Glucose và các chất vận chuyển trung gian khác).
+ Tăng bài tiết Cl- ở các tế bào hẽm tuyến vào trong lòng ruột do làm tăng tính thấm của màng tế bào phía lòng ruột à kéo theo Na+ do Na+ đồng vận chuyển cùng Cl.
+ Hoạt hoá một số enzym có tác dụng không những không hấp thu điện giải mà còn làm một số ion Na+, K+, Cl- được đưa vào lòng ruột, kéo theo cả nước
à đẩy Na+ra ngoài ruột.
- Quá trình trên làm ỉa chảy trầm trọng mà không có sự tổn thương hình thái tế bào ruột
à Vì vậy, khi bị tiêu chảy, uống ORS làm cho tăng hấp thu Na+, từ đó kéo theo nước.
4. Khi được pha đúng (1 gói ORS với 1 L nước) ORS sẽ tạo ra áp lực thẩm thấu phù hợp:
- Áp lực thẩm thấu của Glucose/Áp lực thẩm thấu của Glucose gần bằng 1.
+ 111/90 (mmol/l) với loại ORS đang được dùng thông dụng.
+ 75/75 (mmol/l) với loại ORS mới theo WHO (reduced osmolality ORS solutions).
- Áp lực này làm cho “quá trình hấp thu điện giải không những không bị ức chế mà còn tăng lên 3 lần”.
5. ORS cung cấp đầy đủ điện giải:
- Trong phân trẻ bị tiêu chảy thấy có rất nhiều nước và điện giải, khi tiêu chảy cấp gây hậu quả cấp và nghiêm trọng cho trẻ là rối loạn nước và điện giải.
- Vì vậy, ORS với thành phần Na+, K+, Cl- đầy đủ và thích hợp giúp bù lại lượng đã mất.
Post a Comment